Tại Sao Nghe Nhiều Không Giúp Cải Thiện Điểm Listening Nếu Không Có Chiến Lược?

Khi bắt đầu luyện IELTS Listening, nhiều người thường có suy nghĩ đơn giản: “Nghe càng nhiều thì điểm càng cao”. Tuy nhiên, sau thời gian dài chăm chỉ luyện tập, nhiều thí sinh vẫn giậm chân tại chỗ, cảm giác “nghe nhiều mà chẳng hiểu thêm”. Vậy vấn đề nằm ở đâu? Hãy cùng phân tích tại sao chỉ nghe nhiều không đủ để cải thiện kỹ năng và làm thế nào để luyện nghe hiệu quả hơn.

1. Nghe Thụ Động Không Đủ Để Hiểu Sâu

Nghe thụ động xảy ra khi bạn để nội dung tiếng Anh phát trong lúc làm việc khác, ví dụ như nghe nhạc, xem phim hoặc nghe podcast mà không tập trung vào nội dung. Cách nghe này thường không giúp bạn rèn luyện kỹ năng bắt ý chính hay xử lý thông tin, bởi:

• Não bộ không thực sự tập trung: Dù bạn có nghe liên tục nhiều giờ, nếu không đặt mục tiêu cụ thể hoặc suy nghĩ về nội dung, bạn sẽ không ghi nhớ được nhiều.
• Thiếu sự phân tích: Khi nghe thụ động, bạn không học cách phân biệt thông tin quan trọng và thông tin bổ trợ, điều cực kỳ quan trọng trong bài thi IELTS Listening.

Cách cải thiện:

• Hãy chuyển từ nghe thụ động sang nghe chủ động bằng cách tự đặt câu hỏi khi nghe, ví dụ:
  • Chủ đề bài nói là gì?
  • Ai là người nói và họ đang thảo luận điều gì?
  • Câu hỏi yêu cầu loại thông tin nào (tên riêng, số liệu, thời gian, lý do…)?
• Dành ít nhất 30 phút mỗi ngày để nghe trong trạng thái tập trung cao độ, không làm việc khác cùng lúc.

2. Không Xây Dựng Chiến Lược Luyện Nghe

Luyện nghe IELTS khác xa việc nghe thông thường. Nếu không áp dụng chiến lược cụ thể, bạn dễ dàng bỏ qua những kỹ năng cần thiết như nhận diện từ khóa, dự đoán nội dung, hoặc trả lời chính xác các dạng câu hỏi.

Các chiến lược luyện nghe hiệu quả:

1. Đọc câu hỏi trước khi nghe:
   • Xem trước các câu hỏi để xác định từ khóa và dự đoán nội dung bạn sẽ nghe.
   • Chú ý đến dạng câu hỏi (điền từ, nối thông tin, trắc nghiệm…) để chuẩn bị tâm thế tập trung vào chi tiết hoặc ý chính.
2. Chú ý đến tín hiệu từ ngữ:
   • Tín hiệu như “however,” “but,” hoặc “finally” thường báo hiệu sự chuyển ý hoặc thông tin quan trọng.
3. Ghi chú khi nghe:
   • Hãy học cách viết tắt hoặc sử dụng ký hiệu riêng để ghi lại thông tin nhanh chóng. Ví dụ: “↑” có nghĩa là tăng, “↓” là giảm, hoặc “>” để chỉ mối quan hệ nguyên nhân-kết quả.

3. Không Làm Quen Với Tốc Độ và Giọng Nói Đa Dạng

Một sai lầm phổ biến là luyện nghe các bài nói có tốc độ chậm hoặc giọng quen thuộc. Tuy nhiên, bài thi IELTS Listening bao gồm các giọng Anh, Úc, Mỹ, và cả những giọng pha tạp khác. Tốc độ nói cũng rất tự nhiên, thậm chí nhanh hơn mong đợi.

Cách cải thiện:

• Luyện nghe từ nhiều nguồn khác nhau như BBC, TED Talks, hoặc các kênh podcast giáo dục.
• Thỉnh thoảng, hãy nghe các đoạn nói nhanh hơn để làm quen với áp lực tốc độ.
• Lặp lại từng câu trong bài nghe khó để phân tích kỹ cách phát âm và nhấn nhá.

4. Không Hiểu Rõ Cách Thức Ra Câu Hỏi Trong Bài Nghe

IELTS Listening không chỉ yêu cầu bạn hiểu nội dung bài nói mà còn phải biết cách tìm ra thông tin chính xác để trả lời từng câu hỏi. Nếu không quen với cách trình bày câu hỏi, bạn dễ bị mất phương hướng.

Cách cải thiện:

1. Làm quen với các dạng câu hỏi:
   • Điền từ: Tập trung vào từ loại cần điền (danh từ, động từ, số liệu…).
   • Trắc nghiệm: Luyện cách loại trừ các đáp án sai.
   • Nối thông tin: Hiểu rõ mối quan hệ giữa các phần thông tin.
2. Thực hành với bài thi thật:
   • Dành thời gian làm các đề thi chính thức để hiểu cách câu hỏi được thiết kế.
   • Sau khi làm xong, kiểm tra đáp án và phân tích tại sao bạn trả lời sai.

5. Nghe Một Lần Rồi Bỏ Qua

Nhiều người chỉ nghe bài một lần rồi chuyển sang bài khác mà không phân tích kỹ. Đây là cách học thiếu hiệu quả vì bạn không tận dụng hết nội dung bài nghe.

Cách cải thiện:

• Nghe lần đầu để hiểu ý chính.
  • Không cần cố gắng nghe từng từ; thay vào đó, hãy nắm bắt nội dung chung.
• Nghe lần hai để phân tích chi tiết.
  • Chú ý đến những từ hoặc cụm từ mà bạn bỏ lỡ ở lần đầu.
• Nghe lại với script.
  • So sánh những gì bạn nghe được với bản viết và ghi chú từ mới hoặc cách diễn đạt hay.

6. Không Cải Thiện Vốn Từ Vựng

Từ vựng đóng vai trò quan trọng trong IELTS Listening. Nếu không hiểu nghĩa của từ, bạn sẽ bỏ lỡ thông tin quan trọng.

Cách cải thiện:

1. Học từ vựng theo chủ đề:
   • Các chủ đề phổ biến trong IELTS Listening bao gồm giáo dục, môi trường, y tế, công nghệ…
   • Ghi nhớ cách sử dụng từ trong ngữ cảnh thực tế.
2. Luyện nghe và chép chính tả:
   • Nghe một đoạn ngắn và viết lại chính xác những gì bạn nghe được. Điều này giúp cải thiện cả vốn từ và kỹ năng nghe chi tiết.

7. Thiếu Kế Hoạch Luyện Nghe Cụ Thể

Luyện nghe mà không có kế hoạch giống như đi du lịch mà không có bản đồ. Bạn dễ rơi vào tình trạng làm nhiều nhưng không tiến bộ.

Cách xây dựng kế hoạch luyện nghe:

1. Phân chia thời gian:
   • Mỗi ngày dành ít nhất 1 giờ để luyện nghe, chia thành 3 giai đoạn: nghe hiểu, phân tích, và luyện tập với đề thi thật.
2. Theo dõi tiến trình:
   • Ghi lại số điểm bạn đạt được sau mỗi bài luyện tập để thấy rõ sự cải thiện.
3. Kết hợp nhiều nguồn tài liệu:
   • Sử dụng cả bài thi IELTS thật và các nguồn bổ trợ như tin tức, podcast, hoặc video học thuật.

8. Thiếu Động Lực và Sự Kiên Nhẫn

Cuối cùng, nghe tiếng Anh là một kỹ năng cần thời gian để cải thiện. Nhiều người bỏ cuộc giữa chừng vì cảm thấy không tiến bộ sau một thời gian ngắn.

Cách duy trì động lực:

• Đặt mục tiêu nhỏ và cụ thể, ví dụ: “Trong tuần này, tôi sẽ hiểu được ít nhất 80% nội dung của 3 bài nghe.”
• Kết hợp việc luyện nghe với sở thích cá nhân, như xem phim hoặc nghe nhạc tiếng Anh.

Kết Luận

Nghe nhiều không sai, nhưng nghe đúng cách và có chiến lược mới là chìa khóa để cải thiện kỹ năng Listening trong IELTS. Thay vì dành hàng giờ nghe một cách thụ động, hãy tập trung vào việc phân tích, học từ vựng, và làm quen với các dạng bài thi thực tế. Bằng cách kết hợp chăm chỉ và phương pháp luyện tập hiệu quả, bạn chắc chắn sẽ cải thiện điểm số của mình.